Çengilli kilisesi turizme kazandırılmayı bekliyor

Kars’ın Kağızman İlçesi Çengilli Köyü’nde bulunan M.S. 10 . yüzyılda kalma Çengilli Kilisesi (Eğeknamor Manastırı) kaderine terk edilmiş. Kilise bakımsızlıktan dolayı şu an için tehlike saçıyor. Bu duruma tepki gösteren köy sakinleri “biz bunu yapayız. Sadece bunu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, valilik ya da kaymakamlık koruyabilir” dedi.

Turizme kazandırılması bölgeye ekonomik fayda sağlayacak

İnanç, kültür ve doğa turizm açısından büyük bir öneme sahip olan ortaçağ Ermeni Apostolik Kilisesi, Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından ‘taşınmaz kültür varlığı’ olarak tescil edilmiş ancak, koruma altına alınmadığından dolayı şu an, köylülerin ‘tezek hanesi’ ve gençlerin ‘aş ilanı’ mekânı olarak kullanılıyor. Halen ilk günkü ihtişamıyla ayakta kalma mücadelesi veren Çengilli Kilisesi sağlam yapısıyla da yıllara adeta meydan okuyor. Turistlerin ve araştırmacıların ilgisini çeken kilise, yetkililerden el atılmayı bekliyor.

Vatandaşlar tepkili

Çenilli Köyü sakinleri, bu tarihi inanç yapının korunması için konuyu yetkililere ilettiklerini ancak kilisenin onarılması için bir sonuç alamadıklarını iddia etti. Kilisenin her iki tarafında ev olması nedeniyle yanında bulunan evler için tehlike oluşturuyor. Kiliseden düşecek taşlar için tedbir alınmasını isteyen köy sakinleri, binanın ya onarılması ya da tehlike saçan kısımları için önlem alınmasını istiyor. Bu duruma tepki gösteren köy sakinleri “biz bunu yapayız. Sadece bunu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, valilik ya da kaymakamlık koruyabilir” dedi.

Kilisede çökmeler meydana gelmiş

Köyde bulunan inanç ve tarihi yapıda yıllar geçtikçe çökmelerin meydan geldiği görmek mümkün. İnanç turizmine kazandırılması gereken tarihi Çengilli Kilisesi, ne yazık ki, bugün köylülerin hayvan gübrelerini etrafına döktüğü, hayvanların konulduğu, gençlerin farklı figürleri kazıyıp aşklarını ilan ettiği atıl bir yapı olarak ortada yapayalnız duruyor. Uzmanlar, tarihi Çengilli Kilisesi’nin bakım ve restoresinin yapılması halinde hem bölgeye hem de ülke tanıtımı ve ekonomisine ciddi anlamda katkı sağlanacağı düşünülüyor.

Mimari yapısı

Çengilli Kilisesi(Eğeknamor Manastırı), M.S. 10. Yüzyıl sonlarında inşa edilen kilise haç planlı olarak yapılmıştır. Kilisenin içten içe 20x15 metre uzunluğunda, 25 metre yüksekliğinde, 9 metre çapından bir ansak yükselen kubbesi külah biçimde bir çadırı andırmaktadır. Kilisenin asıl girişi, olan batı uzantısının sağ ve solunda da birer giriş bulunmaktadır. Giriş kapısı üzerinde sağ ve soldan birer metre çıkıntı yapan ve 1.8 metre çaplı yarım bir daireyi andıran biçimde bir süsleme elemanı vardır. Bu süslemenin üzerinde iç içe  iki dikdörtgen ve onun içinde de yüksekçe bir pencere bulunmaktadır. Kubbe bölümü ise sivri külah biçimli olup, üzerinde 12 sağı pencere bulunmaktadır. Kilise 1791 yılında onarım görmüş olup, Giriş kapısı üzerindeki kitabe yapılan onarım sırasında konulmuştur. Kilise şu an taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiştir.

Mustafa ÖZYAĞCI Kars/Özel